“ENERGIYA VA RESURSLARNI TEJASH MUAMMOLARI” JURNALI NASHR ETIKASI

1. Kirish

1.1. Materiallarni ekspertizadan oʻtkaziladigan jurnallarda nashr etish ilmiy gʻoyalarni ilmiy jamiyat ichida va undan tashqarida targʻib qilish vositasi boʻlib xizmat qiladi va bilimlarning tegishli sohasini rivojlantirishga katta hissa qoʻshadi. Shu munosabat bilan Xalqaro nashrlarda ishtirok etuvchi barcha shaxslar uchun ahloqiy xulq-atvor standartlarini shakllantirish va oʻrnatish zarur.

1.2. Nashriyot ilmiy aloqalarni qoʻllab-quvvatlaydi, nashrni tahririy tayyorlash va nashr etish jarayonini moliyalashtiradi, tahrir va nashriyot jarayonini nazorat qiladi, shuningdek, zamonaviy talablar va tavsiyalarga muvofiqligi uchun javobgardir.

1.3. Nashriyot ushbu hujjatda belgilangan axloqiy jihatlar nuqtai nazaridan ilmiy axborotning ishonchliligini va ilmiy tadqiqotlarning yaxlitligini nazorat qilishi shart.

2. Bosh muharrirning vazifalari.

2.1. Nashr qilish qarori. “Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali bosh muharriri (bosh muharrir oʻrinbosari) “Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali nashr qilish toʻgʻrisida qaror qabul qilish uchun javobgardir. Nashr etish toʻgʻrisidagi qaror koʻrib chiqilayotgan ishning ishonchliligi va uning ilmiy ahamiyatiga asoslanishi kerak. Bosh muharrir (bosh muharrir oʻrinbosari) “Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali tahririyatining ish tamoyillariga amal qilishi kerak. “Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali tuhmat va plagiat uchun javobgarlik, mualliflik huquqiga rioya qilish boʻyicha amaldagi qonunchilikka e’tibor qaratadi. Bosh muharrir (bosh muharrir oʻrinbosari) nashr toʻgʻrisida qaror qabul qilishda taqrizchilar (yoki nashriyotning mansabdor shaxslari) bilan maslahatlashishga haqli.

2.2. Odob. Bosh muharrir (bosh muharrir oʻrinbosari) mualliflarning irqi, jinsi, diniy e’tiqodi, kelib chiqishi, fuqaroligi yoki siyosiy imtiyozlaridan qat’i nazar, qoʻlyozmalarning intellektual mazmunini baholashi shart.

2.3. Maxfiylik. “Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali bosh muharriri (bosh muharrir oʻrinbosari) va tahririyat hay’ati “Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali qabul qilingan qoʻlyozma toʻgʻrisidagi ma’lumotlarni uzrli sabablarsiz oshkor qilmasligi (mualliflar, sharhlovchilar, ilmiy maslahatchilar va nashriyotchilar bundan mustasno) ruxsatsiz shaxslarga hech qanday ma’lumot bermasligi kerak.

2.4. Ma’lumotni oshkor qilmaslik siyosati va manfaatlar toʻqnashuvi.

2.4.1. Taqdim etilgan qoʻlyozmalardan olingan nashr etilmagan ma’lumotlardan mualliflarning yozma roziligisiz muharrirlar shaxsiy tadqiqotlarda foydalanishlari mumkin emas. Tekshiruv natijasida olingan ma’lumotlar yoki gʻoyalar maxfiy saqlanishi va shaxsiy manfaatlar uchun ishlatilmasligi kerak.

2.4.2. Bosh muharrir (bosh muharrir oʻrinbosari) oʻzini rad qilishi, qoʻlyozmani koʻrib chiqmasligi va tanlov qoʻshma ish yuzasidan manfaatlar toʻqnashuvi yuzaga kelgan taqdirda ishni koʻrib chiqadigan tahririyat hay’atining boshqa a’zolari bilan hamkorlik qilmasligi kerak va boshqa oʻzaro aloqalar va mualliflar, kompaniyalar va boshqa tashkilotlar bilan qoʻlyozmalar materiallari bilan bogʻliq munosabatlar.

2.5. Nashrlarning ishonchliligini nazorat qilish. Nashrda keltirilgan bayonotlar yoki xulosalar notoʻgʻri ekanligi toʻgʻrisida ishonchli dalillar olgan bosh muharrir (bosh muharrir oʻrinbosari) oʻz vaqtida oʻzgartirishlar kiritish, nashrni chaqirib olish, nashrni chaqirib olish uchun ushbu faktni nashriyotga ma’lum qilishi shart. Bayonot e’lon qilish, tashvish bildirish yoki vaziyatga mos keladigan boshqa harakatlar.

2.6. Axloqiy da’volar boʻyicha hamkorlik. Bosh muharrir (bosh muharrir oʻrinbosari) nashriyot bilan birgalikda koʻrib chiqilgan qoʻlyozmalar yoki nashr etilgan materiallarga nisbatan axloqiy da’volar yuzaga kelgan taqdirda tegishli javob choralarini koʻradi. Bunday chora-tadbirlar qoʻlyozma mualliflari bilan oʻzaro hamkorlikni va tegishli shikoyat yoki talabni argumentatsiya qilishni oʻz ichiga oladi, lekin tegishli tashkilotlar va tadqiqot markazlari bilan oʻzaro hamkorlikni ham oʻz ichiga olishi mumkin.

3. Taqrizchilarning majburiyatlari.

3.1. Tahririyat qarorlariga ta’sir koʻrsatish Bosh muharrirga (bosh muharrir oʻrinbosari) nashr toʻgʻrisida qaror qabul qilishda va Mualliflar bilan tegishli oʻzaro hamkorlik orqali ish sifatini oshirishda yordam beradi. Tengdoshlarni tekshirish - ilmiy aloqaning zaruriy boʻgʻini - ilmiy yondashuvning markazida.

3.2. Ishlash. Qoʻlyozmani koʻrib chiqish malakasiga ega emasligi yoki ishni tezda yakunlash uchun yetarli vaqti yoʻq degan xulosaga kelgan har qanday tanlangan sharhlovchi “Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali Bosh muharririni (bosh muharrir oʻrinbosari) xabardor qilishi va tegishli qoʻlyozmani koʻrib chiqish jarayonidan chetlashtirilsin.

3.3. Maxfiylik. Koʻrib chiqish uchun olingan har qanday qoʻlyozma maxfiy hujjat sifatida koʻrib chiqilishi kerak. Taqdim etilgan maqola Bosh muharrir (bosh muharrir oʻrinbosari) ruxsatiga ega boʻlmaganlar bilan koʻrsatilishi yoki muhokama qilinishi mumkin emas.

3.4. Tekshiruv talablari va xolislik. Taqrizchi ob’ektiv baho berishga majburdir. Muallifning shaxsiy tanqidiga yoʻl qoʻyib boʻlmaydi. Sharhlovchilar oʻz fikrlarini asoslashlari kerak.

3.5. Birlamchi manbalarni tan olish Taqrizchilar mavzuga tegishli boʻlgan va qoʻlyozma bibliografiyasiga kiritilmagan muhim nashr etilgan asarlarni aniqlashlari kerak. Ilgari chop etilgan har qanday bayonot (kuzatish, xulosa yoki dalil) uchun qoʻlyozma tegishli bibliografik ma’lumotnomaga ega boʻlishi kerak. Taqrizchi, shuningdek, Bosh muharrirning (bosh muharrir oʻrinbosari) e’tiborini koʻrib chiqilayotgan qoʻlyozma va Taqrizchining ilmiy vakolatiga kiruvchi har qanday nashr etilgan asar oʻrtasida sezilarli oʻxshashlik yoki moslik mavjudligiga qaratishi kerak.

3.6. Manfaatlar toʻqnashuvini oshkor qilish siyosati

3.6.1 Taqdim etilgan qoʻlyozmalardan olingan nashr etilmagan ma’lumotlardan muallifning yozma roziligisiz taqrizchilar shaxsiy tadqiqotlarda foydalana olmaydi. Koʻrib chiqish jarayonida olingan va mumkin boʻlgan raqobatdosh ustunliklarga oid ma’lumotlar yoki gʻoyalar maxfiy saqlanishi kerak va shaxsiy manfaatlar uchun foydalanilmasligi kerak.

3.6.2. Taqrizchilar mualliflardan biri, kompaniyalar yoki taqdim etilgan ish bilan bogʻliq boshqa tashkilotlar bilan raqobat, qoʻshma yoki boshqa oʻzaro munosabatlar va munosabatlar tufayli manfaatlar toʻqnashuvi yuzaga kelgan taqdirda qoʻlyozmalarni koʻrib chiqishda qatnashmasliklari kerak.

4. Mualliflarning javobgarliklari

4.1. Qoʻlyozma talablari

4.1.1 Asl tadqiqot mualliflari bajarilgan ishning ishonchli natijalarini va tadqiqotning ahamiyatini ob’ektiv muhokama qilishni ta’minlashi kerak. Ishning asosi boʻlgan ma’lumotlar xato va buzilishlarsiz taqdim etilishi kerak. Ishda yetarli ma’lumotlar va bibliografik manbalar boʻlishi kerak. Notoʻgʻri yoki bila turib notoʻgʻri bayonotlar axloqsiz xatti-harakatlar sifatida qabul qilinadi va qabul qilinishi mumkin emas.

4.1.2. Sharhlar va ilmiy maqolalar aniq va ob’ektiv boʻlishi kerak. Tahririyat maqolalarida tahririyat (tahririyat hay’ati) yoki bosh muharrir (bosh muharrir oʻrinbosari) nuqtai nazari aniq aks ettirilishi kerak.

4.2. Ma’lumotlarga kirish va saqlash

Koʻrib chiqishning ob’ektivligini ta’minlash uchun mualliflardan qoʻshimcha ma’lumot, qoʻlyozma bilan bogʻliq dastlabki ma’lumotlar soʻralishi mumkin. Mualliflar ushbu turdagi ma’lumotlarga ochiq kirishni ta’minlashga tayyor boʻlishlari kerak, agar iloji boʻlsa va har qanday holatda ham ushbu ma’lumotlarni nashr etilgandan keyin tegishli vaqt davomida saqlashi kerak.

4.3. Originallik va plagiat

4.3.1. Mualliflar taqdim etilgan asarning toʻliq original ekanligini tasdiqlaydilar va boshqa mualliflarning asarlari yoki bayonotlaridan foydalanilganda, tegishli bibliografik ma’lumotnomalar yoki koʻchirmalarni taqdim etishlari shart.

4.3.2. Plagiat axloqiy emas va qabul qilinishi mumkin emas. Plagiat boshqa birovning ishini muallifniki sifatida taqdim etishdan tortib, boshqa birovning ishining muhim qismlarini nusxalash yoki boshqa birovning tadqiqoti natijalariga nisbatan oʻz huquqlarini da’vo qilishgacha boʻlgan (atribusiyasiz) turli shakllarda mavjud boʻlishi mumkin.

4.4. Nashrlarning koʻpligi, ortiqchaligi va bir vaqtdaligi.

4.4.1. Muallif asosan bir tadqiqotga bagʻishlangan qoʻlyozmani bir nechta jurnallarda asl nashr sifatida nashr etmasligi kerak. Bir qoʻlyozmani bir vaqtning oʻzida bir nechta jurnalga topshirish axloqiy xatti-harakatlar sifatida qabul qilinadi va qabul qilinishi mumkin emas.

4.4.2. Muallif ilgari chop etilgan maqolani boshqa jurnalga koʻrib chiqish uchun taqdim etmasligi kerak.

4.4.3. Muayyan turdagi maqolalarni (masalan, qanday qilib maqolalar, tarjima qilingan maqolalar) bir nechta jurnallarda chop etish muayyan shartlarga rioya qilgan holda, ayrim hollarda axloqiy hisoblanadi.

4.5. Birlamchi manbalarni tan olish

Boshqalarning hissasi doimo e’tirof etilishi kerak. Mualliflar taqdim etilgan ishning bajarilishiga mos keladigan nashrlardan iqtibos keltirishi kerak. Shaxsiy ravishda olingan ma’lumotlar, masalan, suhbat, yozishmalar yoki uchinchi shaxslar bilan muhokamalar paytida, asl manbaning yozma ruxsatisiz foydalanilmasligi yoki taqdim etilmasligi kerak. Maxfiy manbalardan olingan ma’lumotlardan (qoʻlyozmalarni baholash, grantlar va boshqalar) maxfiy manbalar bilan bogʻliq ish mualliflarining yozma ruxsatisiz foydalanmaslik kerak.

4.6. Nashr muallifligi

4.6.1. Nashr mualliflari faqat ish kontseptsiyasini shakllantirishga, taqdim etilgan tadqiqotni ishlab chiqish, bajarish yoki sharhlashga katta hissa qoʻshgan shaxslar boʻlishi mumkin. Muhim hissa qoʻshganlarning barchasi Himoyachilar sifatida belgilanishi kerak. Tadqiqot ishtirokchilari tadqiqot loyihasining ma’lum bir sohasida muhim hissa qoʻshgan boʻlsa, ular tadqiqotga katta hissa qoʻshganlar roʻyxatiga kiritilishi kerak.

4.6.2. Muallif tadqiqotga katta hissa qoʻshgan barcha ishtirokchilar Hammualliflar roʻyxatiga kiritilishi va tadqiqotda ishtirok etmaganlar Hammualliflar roʻyxatiga kiritilmasligi, barcha Hammualliflar koʻrgan va ma’qullanganligi uchun javobgardir. ishning yakuniy variantini tayyorladi va nashrlarga taqdim etishga kelishib oldi.

4.7. Manfaatlar toʻqnashuvini oshkor qilish siyosati

4.7.1. Barcha Mualliflar oʻz qoʻlyozmalarida ishda taqdim etilgan natijalar yoki xulosalarga ta’sir koʻrsatishi mumkin boʻlgan moliyaviy yoki boshqa mavjud manfaatlar toʻqnashuvlarini oshkor qilishlari shart.

4.7.2. Oshkor etilishi kerak boʻlgan potentsial manfaatlar toʻqnashuviga misollar qatoriga ishga joylashish, konsalting, aktsiyalarga egalik huquqi, royalti, ekspert xulosalari, patent talabnomalari yoki patentlarni roʻyxatdan oʻtkazish, grantlar va boshqa moliyaviy yordam kiradi. Mumkin boʻlgan manfaatlar toʻqnashuvi imkon qadar tezroq oshkor etilishi kerak.

4.8. Nashr etilgan ishlarda jiddiy xatolar

Agar muallif nashrda jiddiy xatolar yoki noaniqliklarni aniqlasa, muallif «Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali muharrirlarini xabardor qilishi shart. «Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali va nashrni olib tashlash yoki xatolarni imkon qadar tezroq tuzatish uchun u bilan hamkorlik qiling. Agar muharrir uchinchi shaxsdan nashrda jiddiy xatolar borligi toʻgʻrisida ma’lumot olsa, Muallif imkon qadar tezroq ishni qaytarib olishga yoki xatolarni tuzatishga majburdir.

5. Noshirning majburiyatlari

5.1. Nashriyot ushbu koʻrsatmalarga muvofiq muharrirlar, sharhlovchilar va mualliflarning axloqiy javobgarligini targʻib qiluvchi siyosat va tartiblarga rioya qilishi kerak. Nashriyot qabul qilingan qarorlarga hech qanday manfaatlar ta’sir qilmasligiga ishonch hosil qilishi kerak.

5.2. Nashriyot nashr etilgan materiallarning axloqiy jihatlariga oid da’volarni koʻrib chiqishda «Energiya va resurslarni tejash muammolari” jurnali muharrirlariga moliyaviy va huquqiy yordam koʻrsatishi va boshqa jurnallar va / yoki nashriyotchilar bilan oʻzaro aloqalarini osonlashtirishi kerak.

5.3. Nashriyot ilgʻor tadqiqot amaliyotlarini targʻib qilishi va axloqiy tavsiyalarni, xatolarni bartaraf etish va tuzatish tartib-qoidalarini takomillashtirish maqsadida tegishli standartlar, koʻrsatmalar va boshqa tashkiliy-uslubiy hujjatlarni joriy qilishi kerak.

5.4. Agar kerak boʻlsa, nashriyot tegishli ixtisoslashtirilgan yuridik yordamni (fikr yoki maslahat) taqdim etishi kerak.